قوانين حريم خطوط برق

• ماده 1 : تعاريف : تعريف اصطلاحات بكار برده شده در اين تصويبنامه بشرح زير مي باشد:
الف . محور خط : خطي است فرضي رابط بين مراكز پايه ها در طول خطوط هوائي نيروي برق .
ب  . مسير خط : نواري است از زمين در طول خطوط هوائي انتقال و توزيع حاصل از تصوير هادي هاي جانبي خط بر روي زمين .
1) حريم درجه يك : دو نوار است در طرفين مسير خط و متصل به آن. كه عرض هريك از اين دو نوار در سطح افقي در اين تصويبنامه تعيين شده است .
2) حريم درجه دو : دو نوار است در طرفين حريم درجه يك و متصل به آن . فواصل افقي حد خارجي حريم درجه دو از محور خط در هر طرف در اين تصويبنامه تعيين شده است .
ت . رديف ولتاژ : ولتاژ اسمي خطوط نيروي برق است .
ث . محدوده شهر : حدوديست كه از طرف انجمن شهر يا قائم مقام قانوني آن با تاييد مراجع مندرج در قانون قبل از تاريخ طرح نهائي هريك از خطوط نيروي برق براي آن شهر تعيين گرديده است .
تبصره :  تاريخ طرح نهائي خطوط نيروي برق از طرف وزارت آب و برق يا سازمانهاي اجرائي آن اعلام مي شود .
ج . خطوط هوائي فشار قوي : خطوطي است كه داراي ولتاژ يك هزار ولت و بالاتر مي باشد .
چ . خطوط هوايي فشار ضعيف . خطوطي است كه داراي ولتاژ كمتر از يك هزار ولت مي باشد .

• ماده 2 :  حريم خطوط هوائي فشار قوي نيروي برق در خارج محدوده شهرها بدو درجه تقسيم و نسبت به ولتاژهاي مختلف بشرح زير تعيين مي شود :
الف . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ يكهزار تا بيست هزار ولت برابر سه متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف به فاصله پنج متر از محور خط مي باشد .
ب . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ سي و سه هزار ولت برابر پنج متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله پانزده متر از محور خط مي باشد . 
پ . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ شصت و سه هزار ولت برابر سيزده متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله بيست متر از محور خط مي باشد .
ت . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ يكصد و سي و دو هزار ولت برابر پانزده متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله سي متر از محور خط مي باشد .  
ث . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ دويست و سي هزار ولت برابر هفده متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله چهل متر از محور خط مي باشد .
ج . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ چهارصد و پانصد هزار ولت برابر بيست متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله پنجاه متر از محور خط مي باشد .   
چ . حريم درجه يك خطوط هوائي نيروي برق رديف ولتاژ هفتصد و پنجاه هزار ولت برابر بيست و پنج متر در هر طرف مسير خط بوده و حد خارجي حريم درجه دو در هر طرف بفاصله شصت متر از محور خط مي باشد .    
تبصره 1 : در صورتيكه رديفهاي ولتاژي در آينده بين رديفهاي ولتاژ مذكور در اين ماده بوجود آيد حريم درجه يك و حريم درجه دو آن به تناسب حريم نزديكترين رديف ولتاژ آن تعيين خواهد شد .
تبصره 2 : تعيين و تشخيص رديف ولتاژ خطوط نيروي برق با وزارت آب و برق مي باشد .

• ماده 3  :در صورتيكه عبور خطوط هوائي فشار قوي نيروي برق در داخل محدوده شهرها به تشخيص وزارت آب و برق لازم باشد و احداث تمام يا قسمتي از آن از نظر رعايت فواصل لازم و ساير جهات فني و ايمني بشرح اندازه هاي حريم درجه يك مذكور در ماده 2 اين تصويبنامه در معابر عمومي و حريم اماكن ممكن نباشد و ايجاد خط عرفاً موجب سلب استفاده متعارف از املاك اشخاص شود وزارت آب و برق و موسسات تابع طبق ماده 16 قانون برق ايران اقدام خواهد كرد .  
تبصره 1 : در داخل محدوده شهرها فواصلي كه براي رعايت ايمني و ساير جهات فني خطوط انتقال و توزيع نيروي برق در نظر گرفته مي شود مي تواند متناسب با فواصل پايه ها تا سي درصد كمتر از مقدار مقرر براي حريم درجه يك مذكور در ماده 2 اين تصويبنامه طبق نظر وزارت آب و برق باشد :
تبصره 2 : در مورد توسعه محدوده شهر در اراضي و املاك واقع در خارج از محدوده اي كه قبلاً خطوط نيروي برق باستفاده از حق حريم در آن ايجاد شده وزارت آب و برق و موسسات و شركتهاي تابعه كماكان از حق حريم درجه يك استفاده مي نمايند ليكن اراضي مشمول حريم درجه دو با تقويت خط از حريم خارج مي شود .
تبصره 3  : مفاد اين ماده و تبصره هاي آن با تشخيص وزارت آب و برق به مناطق واجد شرايط درخارج از محدوده شهرها نيز تسري داده مي شود .

• ماده 4  :در مسير و حريم درجه يك اقدام به هرگونه عمليات ساختماني و ايجاد تاسيسات مسكوني و تاسيسات دامداري يا باغ و درختكاري و انبارداري تا هر ارتفاع ممنوع مي باشد و فقط ايجاد زراعت فصلي و سطحي و حفر چاه و قنات و راهسازي و شبكه آبياري ، مشروط بر اين كه سبب ايجاد خسارت براي تاسيسات خطوط انتقال نگردد با رعايت ماده 8 اين تصويبنامه بلامانع خواهد بود .
تبصره 1 : ايجاد شبكه آبياري و حفر چاه و قنوات و راهسازي در اطراف پايه هاي خطوط نبايد در فاصله اي كمتر از سه متر از پي پايه ها انجام گيرد .

• ماده 5  :در حريم درجه دو فقط ايجاد تاسيسات ساختماني اعم از مسكوني و صنعتي و مخازن سوخت تا هر ارتفاع ممنوع مي باشد .

• ماده  6 :در صورتيكه در نتيجه عمليات تعميراتي و بازرسي خطوط نيروي برق خسارتي به اعيان و متحدثات موجود در ملكي وارد آيد وزارت آب و برق و موسسات و شركتهاي تابع خسارت مالك اعياني را جبران خواهند نمود .

• ماده 7  :در صورتيكه اشخاص برخلاف مقررات اين آيين نامه عمليات و تصرفاتي در حريم درجه يك و درجه دو خطوط انتقال و توزيع بنماند مكلفند بمحض اعلام ماموران وزارت آب و برق و موسسات و شركتهاي تابع عمليات و تصرفات را متوقف و به هزينه خود در رفع آثار عمليات و تصرفات اقدام نمايند .

• ماده 8  : براي كليه عملياتي كه بوسيله اشخاص حقيقي يا حقوقي بمنظور راهسازي، كارهاي كشاورزي، حفر چاه و قنوات، عبور و حمل بار و ماشين آلات و نظاير آن در مسير و حريم خطوط نيروي برق انجام مي گيرد بايد اصول حفاظتي بمنظور جلوگيري از بروز خطرات جانبي و ورود خسارات مالي رعايت شده و در مورد حفر چاه و قنات و راهسازي قبلاً از مسئولين عملياتي خطوط نيروي برق راهنمائي لازم خواسته شود و اجازه كتبي كسب گردد و در هر حال نظر وزارت آب و برق بايد ظرف يكماه از تاريخ وصول درخواست اعلام شود .
• ماده 9 :حريم كابلهاي زيرزميني كه در معابر و راه ها گذارده مي شود در هر طرف نيم متر از محور كابل و تا ارتفاع دو متر از سطح زمين خواهد بود و در موردي كه كابل با ساير تاسيسات شهري از قبيل لوله كشي آب و فاضلاب و كابل و تلفن و نظاير آن تقاطع نمايد استاندارهاي متداول شبكه انتقال و توزيع و نيروي برق رعايت شود .

• ماده 10 :رعايت حريم و استاندارهاي مصوب خطوط نيروي برق از طرف كليه سازمانهاي دولتي و غير دولتي الزامي است و در هر مورد كه سازمانهاي دولتي بخواهند اقدام به ايجاد تاسيسات جديدي نمايند كه با خطوط نيروي برق تقاطع نمايد يا در حريم آن واقع شود اين عمل با جلب موافقت وزارت آب و برق يا موسسات و شركتهاي تابع آن انجام مي گردد. در مواردي كه خطوط جديد نيروي برق از روي تاسيسات موجود تلگراف و تلفن و راه و راه آهن عبور مي نمايد حريم و استانداردهاي آن موسسات از طرف وزارت آب و برق يا موسسات و شركتهاي تابع بايد رعايت شود و انجام طرحهاي جديد با موافقت قبلي موسسات مربوط خواهد بود .

• ماده 11 : به منظور اطلاع صاحبان اراضي و املاك واقع در مسير خطوط نيروي برق و بالاخص جلب توجه آنان باجراي مفاد مواد 16 و 18 و 19 قانون برق ايران وزارت آب و برق يا موسسات و سركتهاي تابع از طريق نشر آگهي در جرايد محلي يا الصاق آگهي در تابلو شهرداري ها يا توزيع آن در مسير خط بطريق ممكن يا پخش آگهي از راديوهاي محلي و يا ساير وسايل مقتضي آغاز اجراي عمليات طرح خط نيروي برق را اعلام خواهند داشت .

توضيح جدول 3-4
حريم خطوط انتقال انرژي
طبق قانون سازمان برق ايران و تصويب نامه هيات وزيران در سال 1347 حريم خطوط انتقال عبارتست از :
الف . حريم درجه يك، دو نوار موازي خط انتقال در طرفين آن و متصل به تصوير فاز كناري روي زمين است كه عرض هر يك از اين دو نوار در سطح افقي در جدول شماره (3-4) آمده است .
ب. حريم درجه دو، دو نوار در طرفين حريم درجه يك و متصل به آن است .
فواصل افقي حد خارجي حريم درجه دو از محور خط (محور خط، خط واصل بين مراكز دو پايه مجاور است) در هر طرف در جدول شماره (3-4) آمده است .
در زير خط و حريم درجه يك اقدام به هر گونه عمليات ساختماني و ايجاد تاسيسات مسكوني و تاسيسات دامداري يا باغ و درختكاري و انبارداري تا هر ارتفاع ممنوع است و فقط ايجاد زراعت فصلي و سطحي و حفر چاه و قنات و راهسازي و شبكه آبياري با رعايت اصول حفاظتي مشروط بر اين كه سبب ايجاد خسارت براي تاسيسات خطوط انتقال نگردد مجاز است  البته براي حفر چاه و قنات و راهسازي اجازه وزارت آب و برق لازم است .
در حريم درجه دو فقط ايجاد تاسيسات ساختماني اعم از مسكوني و صنعتي و مخازن سوخت تا هر ارتفاع ممنوع مي باشد . 

جدول 3-4 حريم خطوط انتقال